Jak ochronić mózg przed białkiem tau?

Jak wykazali naukowcy z Uniwersytetu w Göteborgu w Szwecji, zarówno noworodki, jak i pacjenci z chorobą Alzheimera mają we krwi podwyższone poziomy fosforylowanego białka tau o nazwie p-tau217, które jest uznanym przez FDA markerem choroby Alzheimera.

Panel biomarkerów do wczesnego wykrywania a lzheimeraW pełni zautomatyzowany panel biomarkerów osocza wykrywa dodatni wynik amyloidu beta (Aβ) i monitoruje wczesną akumulację amyloidu u dorosłych w średnim wieku bez zaburzeń funkcji poznawczych (CU) zagrożonych chorobą Alzheimera.

Oznaczenie poziomu p-tau217 obiecującą metodą diagnozowania alzheimera

Podwyższony poziom p-tau217 we krwi może wskazywać na rozwój tej choroby nawet na wczesnym etapie, zanim pojawią się objawy. Oznaczenie poziomu tego białka uważane jest za obiecującą metodę diagnozowania alzheimera, konkurencyjną wobec badań bardziej inwazyjnych – oceny płynu mózgowo-rdzeniowego czy pozytonowej tomografii emisyjnej (PET).

W dużym międzynarodowym badaniu, w którym uczestniczyły Szwecja, Hiszpania i Australia, naukowcy przeanalizowali próbki krwi pobrane od ponad 400 osób, w tym zdrowych noworodków, wcześniaków, młodych dorosłych, osób starszych i osób ze zdiagnozowaną chorobą Alzheimera. Odkryli, że noworodki miały najwyższe poziomy p-tau217 – wyższe nawet niż te stwierdzone u osób z alzheimerem.

Poziomy te były szczególnie podwyższone u wcześniaków i zaczęły spadać w ciągu pierwszych kilku miesięcy życia, ostatecznie stabilizując się na poziomie typowym dla zdrowych dorosłych.

Czy możemy mówić o przełomie w leczeniu a lzheimera? ►Pierwszy lek modyfikujący przebieg choroby Alzheimera został zarejestrowany przez EMA, a następny już czeka w kolejce. Czy rozwój nowych terapii oznacza przełom w leczeniu alzheimera? Dlaczego w związku z wprowadzaniem i rejestracją innowacyjnych leków kluczowa staje się wczesna diagnostyka? Z apytaliśmy prof. Tomasza Gabryelewicza z Polskiego Towarzystwa Alzheimerowskiego.

U noworodków wzrost tau wspiera zdrowy rozwój mózgu

Poprzednie badania, w dużej mierze oparte na modelach zwierzęcych, sugerowały, że fosforylowane białko tau odgrywa istotną rolę we wczesnym okresie rozwoju mózgu. Teraz po raz pierwszy naukowcy bezpośrednio zmierzyli stężenie p-tau217 we krwi ludzkich noworodków, co powinno się przyczynić do zrozumienia jego roli rozwojowej.

W chorobie Alzheimera p-tau217 jest związane z agregacją tau w szkodliwe skupiska zwane splątkami, które uważa się za przyczynę rozpadu komórek mózgowych i późniejszego spadku funkcji poznawczych. Natomiast u noworodków ten wzrost tau wydaje się wspierać zdrowy rozwój mózgu, pomagając neuronom rosnąć i tworzyć nowe połączenia z innymi neuronami, kształtując w ten sposób strukturę młodego mózgu.

Im wcześniejszy poród, tym wyższe poziomy p-tau217

Badanie wykazało również, że zarówno u zdrowych noworodków, jak i wcześniaków poziomy p-tau217 były ściśle powiązane z tym, jak wcześnie się urodziły. Im wcześniejszy poród, tym wyższe poziomy tego białka, co sugeruje rolę we wspieraniu szybkiego wzrostu mózgu w trudnych warunkach rozwojowych.

Zdaniem autorów badań ludzkie mózgi mogą we wczesnym okresie życia mieć zdolność do ochrony przed szkodliwym działaniem fosforylowanego tau, dzięki czemu noworodki mogą tolerować wysokie poziomy tego białka, a nawet na tym korzystać – bez wywoływania uszkodzeń obserwowanych w chorobie Alzheimera.

– Uważamy, że zrozumienie, jak działa ta naturalna ochrona – i dlaczego tracimy ją wraz z wiekiem – może stanowić mapę drogową dla nowych metod leczenia. Jeśli dowiemy się, w jaki sposób mózg noworodka kontroluje tau, być może pewnego dnia będziemy mogli naśladować te procesy, aby spowolnić lub zatrzymać chorobę Alzheimera w jej toku – stwierdził Fernando Gonzalez-Ortiz, pierwszy autor publikacji.